Ga naar de inhoud

Arie Buis (1902-1935)

De IJmuidense havenarbeider Arie Buis was één van de leiders tijdens haven- en vijsserijstakingen van 1933–1935. Arie was communist en lid van de Centrale Bond van Transportarbeiders (CBT) en van de RVO, de Rode Vakbewegings-Oppositie. Tijdens de stakingen kreeg de RVO veel invloed onder de IJmuidense arbeiders. Om die reden werd de werkloze Arie door de vakbond geroyeerd.

Proletarisch IJmuiden

“Partijgenoot Adr. Buis ten grave gedragen – Proletarisch IJmuiden geleidt hem uit. Hij was een echte bolsjewiek, voorman in de Centrale Bond van Transportarbeiders”, zo kopt de voorpagina van De Tribune, het dagblad voor de arbeiders, van donderdag 21 februari.

Niet minder dan 800 arbeiders volgden de lijkkoets. Ook op de Westerbegraafplaats hadden zich honderden arbeiders verzameld. “Proletarisch IJmuiden besefte dat een van zijn beste zonen aan de bevrijdingsstrijd ontrukt is geworden door de dood.”

Om even over 2 uur ’s middags wordt Arie uitgedragen. Alle petten gaan af, honderden vuisten gaan gebald omhoog. Er volgen kransen van de afdeling Haarlem van de CBT, van de leden van de afdelingen IJmuiden en Amsterdam, van verschillende instanties van de Communistische Partij, en van de Rode Vakbewegings-Oppositie en dagblad De Tribune.

Namens het partijbestuur van de CPH sprak Ko Beuzemaker. “Door de dood van p.g. Buis wordt het IJmuider proletariaat diep in zijn strijdbaarheid geraakt. Hij was een dappere soldaat, hij kende de vijand en overal trok hij voorop mee. Onze grote, internationale communistische beweging kent in alle landen ter wereld duizenden offers. Velen van ons vallen onder de slagen van de wrede terreur, anderen door inspanning en overspanning. Tot die laatste behoor jij, trouwe medestrijder!”

Paul de Groot

Vervolgens brengt CPN-leider Paul de Groot, namens de Rode Vakbewegingsoppositie, een laatste groet. “Jij was een trouwe medestrijder, kameraad en vriend.” Tijdens de lange visserijstaking van 1933 bracht Paul de Groot, als correspondent voor De Tribune, vele dagen aaneen door in IJmuiden, vanwaar hij verslag deed van de strijd van de arbeiders.

“Jij was een echte bolsjewiek, voorman in de IJmuider federatie, vertrouwensman van de christelijk georganiseerde arbeiders. Wij zullen je niet vergeten. Aan je deze stond een levensgezellin en medestrijdster. Haar treft, door jouw heengaan een zware slag, Maar we hopen, dat ze gesteund door de medestrijders van jou, Adriaan Buis de kracht zal vinden jouw strijd voort te zetten, zoals het een medestrijdster van Adriaan Buis betaamd.
Voor de laatste maal gegroet, kameraad Buis. Rood front!”

Een geanonimiseerde “kameraad K.” brengt namens “honderden leden der C.B.T.” een laatste bondsgroet. “Aan je graf beloven we je, dat we de organisatie, die je zoveel liefde toedroeg, de Centrale Bond van Transportarbeiders, zullen maken, zoals jij hem wilde zien, waar je voor streed en waarvoor je er door hoofdbestuurders bent uitgegooid, namelijk tot een organisatie, die vooraan marcheert in de proletarische klassenstrijd.”

Tot slot bedankt een zwager van Arie Buis voor de grote belangstelling. “Je hebt gestreden voor een maatschappij die beter is als die jij vond. Rust zacht.” Waarna de 1200 arbeiders de begraafplaats verlaten.

Siep Adema

Eén van de honderden arbeiders was de Groningse communist Siep Adema, in die jaren werkzaam in de Amsterdamse haven. In zijn memoires haalde hij de herinnering op aan de dood van Arie Buis:

“Op een dag brak in IJmuiden een visserijstaking uit. Het was een wilde staking, wat wil zeggen dat ze georganiseerd was zonder toestemming van het NVV. Voor straf werden de leiders van die staking door het bestuur van het NVV geroyeerd!
Enige tijd daarna overleed een van de leiders – niemand wist waaraan – uiteindelijk gewoon aan gebrek aan adem natuurlijk. Maar ik weet wel dat die man kapot was van het feit dat hij geroyeerd was door de bond waar hij zoveel jaren lid van was geweest. Ze wilden niks meer met hem te maken hebben! En nadat hij tenslotte dood was gegaan, wilde niemand van het bestuur naar zijn begrafenis.
Wij van de oppositie zijn toen met zo’n driehonderd man op ons fietsje naar IJmuiden gegaan, en hebben hem daar met eer begraven. Na afloop hebben we, zoals dat hoort, de condoleancelijst getekend. Maar die lijst met handtekeningen is door iemand in handen gespeeld van het bondsbestuur en voor straf werden toen ook wij, met een man of veertig, geroyeerd.”

De strijd gaat verder

In de maanden na Arie’s dood werd de strijd voor eerherstel voortgezet. In april publiceert De Tribune een artikel waarin ook de weduwe Buis aan het woord komt. “Hier staat iemand, die Arie’s strijd verder voert, die zijn werk voortzet en hem eert, door niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar te doen als hij gewend was te doen, wat nodig is voor de strijd van de arbeidersklasse!”, zo omschrijft de schrijver de ontmoeting met mevrouw Buis.

“Voor mij staat vast”, tekent de krant haar woorden op, “dat dit royement oorzaak van zijn dood is geweest. Hij heeft het zich heel erg aangetrokken en de behandeling die een delegatie van kameraden van de C.B.T. uit Haarlem, die intrekking van zijn royement kwam eisen, bij het bestuur der IJmuider Federatie heeft ondergaan, het dreigement als hij weer in het bondsgebouw zou komen, dat hij er dan door de politie zou worden uitgezet, dat alles heeft hem innerlijk geknauwd.”

(Foto: Albert Schiltmeijer / www.schiltmeijer.nl)

Het grafmonument

Op 31 juli werd voor Arie op de Westerbegraafplaats een grafsteen onthuld met het opschrift: ‘Proleratiërs aller landen, verenigt u!’ Het graf is in de tussentijd geruimd. In De Tribune werd verslag gedaan van de onthulling van het grafmonument:

“Dat de IJmuidense arbeidersklasse haar voorman en kameraad Arie Buis nog niet vergeten is, bleek vandaag, toen het grafmonument, aangeboden door de IJmuidense arbeidersklasse, onthuld zou worden. Enige honderden arbeiders waren op het kerkhof aanwezig, waar onze partijgenoot Van Woensel, gemeenteraadslid van IJmuiden, met een korte redevoering de plechtigheid inleidde.
Wel is Arie Buis van ons gegaan, doch wij zullen het werk, waaronder hij altijd zo enthousiast en met taaie doorzetting de schouders zette, voortzetten!
Verder besprak v. Woensel nog in ’t kort de gevaren, waaraan de arbeidersklasse weer is blootgesteld, en hij wekte allen op in de geest van den overledene verder te gaan, dat wil zeggen: blijven strijden voor een betere samenleving en vooral de vakorganisaties voor dezen strijd mobiliseren!
Nadat een broer van den overledene namens de familie dank had gebracht wees hij op het grafmonument, dat de alomvattende opdracht van Karl Marx draagt: “Proletariërs aller landen, verenigt u!”, dat in de situatie, waarin wij thans leven, niet anders kan betekenen dan dat de arbeiders tot eenheid van actie moeten komen.
Hierna defileerden de aanwezigen langs het graf waarna deze plechtigheid ten einde was.”

Bronnen:

Adrianus (Arie) Buis
Geboren: Amsterdam, 31 juli 1902.
Overleden: Velsen, 16 februari 1935.
Op 26 augustus 1926 in Velsen getrouwd met Hendrika Johanna Boon.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *