Miek Proper werd in Haarlem geboren en voltooide daar het gymnasium op het Kennemer Lyceum. Hij was de zoon van een docent aan een middelbare school. Na het gymnasium studeerde hij rechten aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in mei 1940 op 25-jarige leeftijd afstudeerde. Op 31 december werd hij door de Haarlemse rechtbank beëdigd tot advocaat en procureur.
In 1939 trouwde hij met zijn eerste vrouw, de schrijfster Lizzy Sara May, van joodse afkomst. Zijn schoonmoeder dook onder maar werd verraden en in Auschwitz vermoord. Zijn werk voor de communistische beweging begon al voor de oorlog. Miek was lid van de Vereniging Vrienden van de Sovjet-Unie (VVSU) en gaf lezingen voor de Marxistische Arbeidersschool (MAS).
In de oorlog voorzag hij onderduikers van valse papieren, bonkaarten en persoonsbewijzen. Hij werkte mee aan de uitgave van de illegale kranten De Waarheid en De Vrije Katheder, een door communistische studenten opgerichte verzetskrant.
Via Miek kwam de Haarlemse rechtenstudente Hannie Schaft in aanraking met de CPN en werd ze, nadat ze haar studie had onderbroken omdat ze de ‘loyaliteitsverklaring’ weigerde te ondertekenen, opgenomen in het Haarlemse verzet.
Na de oorlog
Na de oorlog was Miek jarenlang het gezicht van de CPN in de Haarlemse gemeenteraad. Hij werd omschreven als “het bescheidenste raadslid”. Hij was ook jarenlang gedeputeerde in de Provincie Noord-Holland. Naast politiek had hij een grote belangstelling voor literatuur en toneel, voor ballet en cultuurgeschiedenis.
Miek had een actief aandeel in het ‘zuiveren’ van de samenleving van NSB-ers en andere collaborateurs. Hij was secretaris van de Zuiveringscommissie voor de Politie in het district Haarlem en van de Stichting Toezicht Politieke Delinquenten. Ook was hij betrokken bij de bijzondere rechtspleging tegen oorlogsmisdadigers. Toen in 1972 de ‘drie van Breda’, Duitse oorlogsmisdadigers, werden vrijgelaten, sprak hij zich hier fel over uit:
“Voor hun uitzinnig sadistisch wangedrag hebben de ‘drie’ hun eigen verantwoordelijkheid persoonlijk te dragen en zij hebben zich blijvend buiten de menselijke gemeenschap geplaatst. Het was een stap vooruit dat het volkenrecht in en na de laatste oorlog de rechtmatige bestraffing van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid mogelijk maakte.”
Miek Proper overleed in 1973 op 58-jarige leeftijd. Namens de CPN riep Tweede Kamerlid Joop Wolff in herinnering, “hoe jongerenverzetsgroepen in Kennemerland Proper in de herfst van 1944 ontmoetten. ‘Het was niet alleen herfst van dat jaar, het was meer. Het was het herfsttij van het nazisme, in de strijd waartegen Proper zijn rol met ere heeft vervuld.’ Veel ging er in die donkere tijden van hem uit bij het doorgeven van de ervaringen, die hij toen als tien jaar oudere, als sociaal en politiek bewogen mens in de dertiger jaren had kunnen opdoen. Dat was immers de tijd waarin hij zijn weg zocht en vond naar de arbeidersbeweging, naar de communistische jeugdbeweging en de communistische partij.
In een confrontatie met de verschrikkelijke kapitalistische kwaal van de economische crisis en de capitulatiezucht en vechtend tegen ontreddering, morele en feitelijke ontwapening, juist van degenen op wier kracht het aankwam om het gevaar van het fascisme te keren. De student Proper kwam niet als jeugdig ‘paternalist’. Hij leerde van zijn leeftijdsgenoten op fabriek en atelier. En zij ongetwijfeld leerden van hem, die met toewijding rechten studeerde en met overtuiging zong, dat de staat verdrukt en de wet logen is.”
Zijn collega’s van het bureau voor Rechtsbijstand voor alle arbeiders lieten in een rouwbericht weten: “In Miek Proper gaat een goed mens, een levenslange strijder voor een betere socialistische maatschappij verloren. Zijn leven en werken hebben blijvende sporen achtergelaten.”
Bronnen:
- Ton Kors, Hannie Schaft. Het levensverhaal van een vrouw in verzet tegen de nazi’s
- Haarlems Dagblad, 26 februari 1954
- De Waarheid, 22 september 1972, 17 juli 1973, 18 juli 1973,
- Afscheid van Mr. M.D. Proper, in: De Waarheid, 20 juli 1973
Michael Dirk (Miek) Proper
Geboren: Haarlem, 21 januari 1915
Overleden: Haarlem, 16 juli 1973.
